Kataluna: Malsamoj inter versioj
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 62:
<dt>b
<dd>La sonoj de tiu ĉi vokalo klarigendas per almenaŭ tri reguletoj:
* Ploziva [b]: kiel la esperanta. Tio okazas je komenco de fonetika ĉeno, aŭ post konsonanto. Se tiu '''b''' okazas inter vokalo kaj '''l''', oni duoblas la sonon [b]. Ekzemploj: '''b'''arca /'barkə/ (boato), '''b'''om'''b'''a /'bombə/ (bombo).
* Frikativa [β]: sen plene fermi la buŝon. Tio okazas inter vokaloj, eĉ se inter ili estas iu '''r'''. Ekzemploj: ro'''b'''a /'rɔβə/ (vestaĵoj), aca'''b'''ar /əkə'βa/ (fini), so'''b'''re /soβrə/ (sur), òr'''b'''ita /'ɔrβitə/ (orbito)
*
<dt>c
<dd>Tiu ĉi konsonanto havas du sonojn, dependaj de la tuj sekvaj literoj:
* Sono [s]: esperanta ''s''. Antaŭ vokaloj '''e''' kaj '''i'''. Ekzemploj: '''c'''iment /si'men/ (cemento), en'''c'''ert /ən'sɛr/ (trafo)
* Sono [k]: esperanta ''k''. Alikaze. Ekzemploj: '''c'''asa /'kazə/ (domo), a'''c'''abar /əkə'βa/ (fini),
Fojfoje aperas '''cc''' antaŭ '''e''' kaj '''i''', kiun oni legas [ks]. Ekzemploj: a'''cc'''ió /əksi'o/ (ago),
<dt>ç
<dd>Tiu ĉi konsonanto
<dt>d
<dd>Tiu ĉi ekspliko similas al '''b'''. Reguletoj pri tri kazoj:
*
* Frikativa [ð]: lango estas sub la dentoj, kaj voĉe oni blovas. Tio okazas inter vokaloj, aŭ inter iu '''r''': or'''d'''re (ordono, ordo), a'''d'''éu (adiaŭ)
*
<dt>f
Linio 87:
<dt>g
<dd>Oni prononcas ĝin per pluraj sonoj ĉefe laŭ la venonta vokalo. Jen la situacioj:
* Sono [g]: esperanta ''g''. Antaŭ vokaloj '''a''', '''o''' kaj '''u''', kaj en litergrupoj '''gue''' (prononcu: ge) kaj '''gui''' (prononcu: gi). Ankaŭ je la fino de la vorto, se ili finas per (a,e,o,u) + '''g'''.
* Sono [ʒ]: esperanta ''ĵ''. Antaŭ vokaloj '''e''' kaj '''i'''.
* Sono [
* Sono [k]: esperanta ''k''. Fine de vorto, se ne estas antaŭ la vokalo '''i'''.
* Sono [ʧ]: esperanta ''ĉ''. Fine de vorto, antaŭ vokalo '''i'''. (Tiukaze '''i''' ne estas pronocata). Ekzemplo: puig /puʧ/ (monteto)
* Sono [ɣ]: same kiel pri '''b''' kaj '''d''', la sono [g] fariĝas frikativa inter vokalaj sonoj.
Por skribi sonon [g] antaŭ '''e''' kaj '''i''', oni uzas la esceptajn litergrupojn '''gue''' kaj '''gui''', kie '''gu''' havas sonon [g].
Se oni volas ke tiu '''u''' aŭdeblu (kiel [w], do kiel esperanta ŭ), oni devas rimarkigi tiun sonon, per
<dt>h
Linio 106 ⟶ 108:
Ekzistas duliteraĵo '''ll''', kiu havas apartan sonon flankan kaj palatalan [ʎ]. Similas al rusa mola ''l'' ль.
Ekzistas ankaŭ duobla '''l''', nomata "el·la geminada", kiu skribiĝas '''l·l'''. Oni prononcas ĝin kiel duobla '''l''', do [ll], same kiel esperante ''ll''. Oni nepre devas aldoni tiun centran malkunigan punkton, por ke ĝi ne estu konfuzita kun '''ll'''. (Legu ankaŭ sub litero '''t''')
<dt>m
<dd>Sono [m], same kiel la esperanta ''m''.
Linio 120 ⟶ 123:
<dt>q
<dd>Sono [k], kiel la esperanta ''k''. Tamen, tiu ĉi litero nur skribeblas antaŭ '''u''' + vokalo. Se tiu vokalo estas '''e''' aŭ '''i''', litero '''u''' ne legendas. Do, '''que''' [ke] kaj '''qui''' [ki]. Se tiu vokalo estas '''a''' aŭ '''o''', tiu '''u''' legendas [w] kiel esperanta ŭ
Tamen, se oni volas aŭdigi tiun sonon '''u''' inter '''q''' kaj '''e''' aŭ '''i''', same per sono [w], oni devas aldoni
<dt>r
Linio 131 ⟶ 134:
Por skribi sonon [r] inter vokaloj, oni uzas duliteraĵon '''rr''', kiu ĉiam legendas [r].
Fojfoje, litero '''r''' je la fino de la vortoj simple ne legendas. Ekzemple, oni ne legas finan '''r''' de verbaj infinitivoj
<dt>s
Linio 141 ⟶ 144:
Se la vorto finas per '''nys''', tiu '''s''' havas sonon [ʃ], kiel esperanta ''ŝ''.
Antaŭ /r/, foje /s/ ne estas prononcata. Ekzemplo: Israel /ira'ɛl/ (Israelo)
<dt>t
Linio 146 ⟶ 151:
Se la vorto finas per '''nt''', oni ne legas tiun lastan '''t'''.
Necesas atentigi la literarojn: '''tl''', '''tll''' kaj '''tm'''. En ili litero '''t''' ne estas prononcata kaj la sekva fonemo estas duobligita. Ekzemploj: Atlàntic /ə'llantik/ (Atlantiko), batlle /'baʎʎə/ (urbestro), setmana /sə'mmanə/ (semajno).
<dt>v
<dd>En
<dt>w
<dd>Sono [w], same kiel esperanta ''ŭ''. Tiu ĉi litero estas uzata nur en
<dt>x
<dd>Tiu ĉi litero havas du sonojn, laŭ apudaj literoj:
* Sono [ʃ]: kiel la esperanta ''ŝ''. Je la komenco de vorto kaj post konsonanto. Ankaŭ post litero '''i''', kaj tiukaze plene '''ix''' iĝas [ʃ], aŭ post konsonanta '''u'''. Ekzemploj: eix (akso), eixam (abelaro), raŭa (eksplodo <i>fig</i>).
* Sono [ks]: kiel la esperantaj ''ks''. Inter vokaloj. Ekzemploj: axioma (aksiomo), òxid (oksido), excès (eksceso)
<dt>y
<dd>Sono [j], same kiel esperanta ''j''. Tiu ĉi litero estas uzata nur en
<dt>z
|