Fiziko - baza kurso/Ĝeneralaj fundamentoj: Malsamoj inter versioj

Enhavo forigita Enhavo aldonita
Walber (diskuto | kontribuoj)
Linio 396:
Por la rapido estas uzata la formula simbolo '''''v''''' (latine: velocitas)
 
Kiam iu korpo bezonas la tempon t por trapasi la distancon s , ĝia '''meza rapido''' estas:
<math> \bar{v}=\frac{s}{t}</math> kun la baza mezurunuo <math> \left[{v}\right]=\frac{\left[s\right]}{\left[t\right]} = \frac {1m}{1s} = 1 \frac{m}{s} </math>
kun la baza mezurunuo
 
La streketo super la signo indikas mezumanmezan valoron.
 
La meza rapido de la ciklistoj el la supraj bildoj rezultas:
 
biciklisto A <math> \bar{v_A}=\frac{60m}{10s} = 6,0 \frac{m}{s} </math> biciklisto B <math> \bar{v_B}=\frac{60m}{14s} = 4,3 \frac{m}{s} </math>
ciklisto A ciklisto B
 
La mezumameza rapido de ciklistobiciklisto A estas pli granda ol tiu de ciklisto B. Ĉar la momenta rapido de ciklistobiciklisto A estas konstanta, lia maksimuma rapido estas egala al la mezumameza.
 
La momenta rapido de ciklistobiciklisto B ŝanĝiĝas. Ekzistas tempospaco, en kiu ĝi estas pli granda ol tiu de la ciklistobiciklisto A.
 
Por kalkuli la momentan rapidon oni uzas la sekvan formulon: <math> v=\frac{\Delta s}{\Delta t} </math>
 
Δt estas la mallonga tempospaco, en kiu la korpo moviĝas je la streketodistanceto Δs <ref>La prefikso Δ (delta) signifas, ke la grando ŝanĝiĝas inter la komenca kaj la fina situacio. Δs = s<sub>fina</sub>-s<sub>komenca<sub>, Δt = t<sub>fina</sub>-t<sub>komenca</sub></ref>
 
La rapido de la ciklisto B estas maksi-mumamaksimuma inter la tempopunktoj 6s kaj 8s.
 
Ĉi tie ni havas: Δt = 8s-6s = 2s ; Δs = 36m-21m = 15m <math> v=\frac{\Delta s}{\Delta t} =\frac{15m}{2s} = 7,5 \frac{m}{ŝ}</math>
Ĉi tie ni havas:
 
Do la maksimuma momenta rapido de la ciklisto B estas pli granda ol la rapido de la ciklisto A.<ref>Matematike la formulo uzata supre ne estas preciza, ĉar la tempospaco, en kiu estas kalkulata la momenta rapido, devus esti preskaŭ nula. Fakte pere de tiu ĉi formulo ni kalkulas nur la mezuman rapidon en la tempospaco . La preciza formulo estas . Tio signifas, ke la momenta rapido estas la unua derivaĵo de la pozicio laŭ la tempo.</ref>