Svahila: Malsamoj inter versioj
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 221:
| fariĝ- || ''-(ku)wa''||''Atakuwa daktari.'' (Li/Ŝi fariĝos doktoro.) ''Hatakuwa daktari.'' (Li/Ŝi ne fariĝos doktoro.)
|-
|
|-
| far- || ''-fanya''||''Unafanyaje?'' (Kion vi faras?) ''Ninafanya matata.'' (Mi faras problemon. Mi ĝenas.)
Linio 515:
*'''Kun substantivo de la plurala klaso Animaloj''' la adjektivo havas la prefikson ''wa-''. Ekz: ''Watu wazuri'' (Belaj homoj). ''Rafiki wazee'' (Maljunaj amikoj).
*'''Kun neanimala substantivo''' la adjektivoj ofte havas la saman prefikson kiel la substantivo, sed ekzistas
Kreskaĵo (''m-''), Kreskaĵoj (''mi-''), Frukto ('''''-'''''), Fruktoj (''ma-''), Etaĵo (''ki-, chi-''), Etaĵoj (''vi-, vy-''), Novaĵo ('''''n-'''''), Novaĵoj ('''''n-'''''), Abstrakto ('''''m-'''''), Infinitivo (''ku-'').
Linio 521:
Oni vidas, ke ĉe "Abstrakto" malsamas tute la adjektiva ''m-'' kaj la substantiva ''u-'' (aŭ ''w-'').
Adjektivoj de la klaso "Frukto" ricevas neniun prefikson, ne eĉ kiam certaj
Pri la fonetikaj variaĵoj ''ki – chi'', kaj plurale ''vi – vy'' la regulo estas, ke oni uzu ''ki-'' kaj ''vi-'' antaŭ konsonanto kaj la variaĵojn ''chi-'' kaj ''vy-'' antaŭ vokalo. ''Chakula kizuri'' (Bela manĝaĵo).
Linio 546:
===Posedaj pronomoj funkcias kiel verboj!===
Pri iuj aliaj vortoj oni eble kredas, ke ili funkcius kiel adjektivoj, sed ili ne faras tion precize, sed havas proksimume la samajn komencon kiel la korespondaj '''subjektaj prefiksoj en la verbo''', kiuj ja en kelkaj okazoj malsamas. La vortoj "
:Ekzemploj:
:''Jina lako nani?'' (Kio estas via nomo?)
:Mia
Kiel oni povas memori tion? Kiel oni komprenu? Eble oni penu identiĝi kun alia maniero pritrakti posedajn pronomomojn. Ili estas verbecaj! Kiam oni diras: ”Miaj tri bonaj oranĝoj” ni ne nur devas ŝanĝi la vortordon: ”oranĝoj bonaj tri miaj” kaj la vicon de la vorteroj: ”j-oranĝo j-bona j-tri j-mia. Ankaŭ estu verbeco: ”j-
(Pensante tiel, kiam oni metas tian frazeton en propozicion, ĝi ja ricevas du "verbojn". Tia fakto povas ĝeni tiujn, kiuj kutimiĝis al Esperanto kaj similaj lingvoj, kiuj ne rajtigas pli ol unu finita verbo en unu propozicio. Sed la svahila ne ĝeniĝas pro du verboj. La limo inter finitaj kaj nefinitaj verbformoj estas alia.)
Linio 585:
:Ekzemploj:
:''Walimu wote wanasoma vizuri'' (
:''Ukienda shuleni sasa utaona mtoto yeyote.'' (Se vi iros al la lernejo nun, vi vidos iun ajn infanon.)
: ''Ndugu yango mdogo anakwenda.'' (Mia malgranda gefrato iras.) La kutima ''a'' fariĝis ''y''. (Ĉi tie ankaŭ ''n'' fariĝas ''m'' - eta fonetika ŝanĝo antaŭ la literoj "b" kaj "p".)
Linio 640:
|Kaŭzativo|| -ig|| ''-isha, -esha''|| ''Anafika'' (Li/Ŝi venas)|| ''Anafikisha'' (Li venigas, li helpas iun veni)
|-
|Aplikativo|| pri-, kun-, al-|| ''-ea, -ia''|| ''Tunaleta'' (
|-
|Pasivo|| oni …|| ''-wa''|| ''Mnakunya'' (Vi ĉiuj urinas)
Linio 672:
|malferm-||''-fungua''||Inversivo de ''-funga'' (ferm-). ''Alikifungua.'' (Li/ŝi malfermis ĝin.)
|-
|alven- ||''-fika''||''Uhuru ulifika.'' (Libereco alvenis.) ''Alifikaje?'' (Kiel li/ŝi alvenis
|-
|alport-, venig-||''-leta''||''Nitamletea chai.'' (Mi portos al vi teon.)
Linio 715:
|biciklo, -j|| ''baisikeli, baiskeli''|| ''baisikeli, baiskeli''|| Novaĵo|| Kiel Esperanto, la angla.
|-
|blankulo, -j|| ''mzungu'' ||''wazungu''|| Animalo||''Mzungu anapika chakula.'' (La blankulo
|-
|Barato, -j ||''Uhindi'' ||- ||Novaĵo|| Kiel Esperanta "Hindujo".
Linio 739:
| ''Siku moja mama yake anasema: "Bibi yako ana malaria. Nenda hospitali." Mtoto anakwenda. Mbwa witu anasema: "Unakwenda wapi?" Mtoto anasema: "Bibi yangu ana malaria. Ninamletea chakula." ||''witu'' = ĝangalo, ''mbwa witu'' = ŝakalo. ''-letea'' = kunporti al (aplikativo de ''leta'' = kunporti).
|-
|''Mbwa mwitu anakwenda hospitali, anasema: "Hodi, hodi!". Bibi anasema, "Ni nani?" Mbwa Mwitu anasema, "Ni Koti Nyekundu". Bibi anasema: "Karibu!" Mbwa mwitu anakwenda ndani, anamkula bibi. Anavalia nguo za Bibi.||''valia'' = vesti sin per (aplikativo de ''vaa'' = vesti sin
|-
|''Mtoto anafika hospitali, anasema: "Hodi, hodi!" Mbwa Witu anasema: "Karibu!" Mtoto anakwenda ndani. Mtoto anasema: "Macho yako makubwa sana!" Mbwa Witu anasema: "Kwa hiyo nitakuona vizuri.||''jicho'' = okulo, ''macho'' = okuloj. ''vizuri'' = bone.
|