Pola/Gramatiko/Deklinacioj

(Alidirektita el Kazoj en pola lingvo)

En la lingvo deklinacio dependas de sufikso kaj genro.

Substantivoj redakti

Virgenro redakti

Nominativo, genitivo, dativo kaj instrumentalo redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo -, -a -ci (-ta), -cy (-ca), -i, -y, (antaŭnomoj, familinomo, nacioj nefiniĝantaj je -in, -k, -czyk, -iec kaj vortoj Szwed, Włoch, Francuz, Hiszpan, Rumun, Bułgar, Węgier ankaŭ ne estas -owie) -owie
Genitivo -a (ĉiom en nomoj de personoj, finiĝantaj je -r kaj -k, bestoj krom wół - wołu kaj bawół - bawołu), -u (ĉiom en nomoj de kreskaĵoj kaj substancoj), (por -a) -y -y (en vortoj finiĝantaj je -sz) -ów
Dativo -owi, (por -a) -y -om
Instrumentalo -em (antaŭ sufikso -cz, -dż, -j, -ł, -rz, -sz, -ż), -iem, (por -a) -ą -ami, (arkaike, uzata iafoje ekzemple dawnymi czasy - pasinttempe) -y

Akuzativo redakti

Ĝi dependas de dispartigo je vigla - nevigla, persona - nepersona.

Subgenro Kazo kun kiu egalas en ununombro Kazo kun kiu egalas en multnombro
vigla persona genitivo genitivo
vigla nepersona genitivo nominativo
nevigla nominativo nominativo

Lokativo kaj vokativo redakti

Vortoj en tiuj kazoj depende de sufikso ĝuste finiĝitas.

-b, -d, -f, -ł, -m, -n, -p, -r, -s, -t, -w -c, -ch, -h, -g, -j, -k, -sz, -ś, -z, -ź, -ż, vortoj kun palataliga sufikso krom nominativo en ununombro
-ie, r + -ie = -rze, t + -ie = -cie -u

Vortoj kun palataliga sufikso krom nominativo en ununombro redakti

Al ĉi tiuj vortoj apartenas: gołąb (kolombo), karp (karpo), żółw (testudo) kaj żuraw (gruo).

Nomo de kazo Ununombro Multnombro
Nominativo - -ie
Genitivo -ia -i
Dativo -iowi -iom
Akuzativo -ia -ie
Instrumentalo -iem -iami
Lokativo -iu -iach
Vokativo -iu -ie

Vortoj je -anin redakti

En vortoj je -anin sufikso -in en multnombro malaperas ekz. Rzymianin - Rzymianie, Rzymian, Rzymianom, Rzymianami, Rzymianach.

Ingenro redakti

Vortoj nefiniĝantaj je -a havas akuzativon de ununombro egala kun nominativo.

Vortoj kun sufikso -a redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo -a (post -b-, -d-, -f-, -ł-, -m-, -n-, -s-, -t-, -w-, -z-) -y, (post -k-) -i, (post -c-, -ch- (interŝanĝo je -sz- antaǔ -e), -g-, -k-, -l-) -e
Genitivo -i, (interŝanĝo de -ch- je estas antaǔ ĝi) -y -
Dativo -ie -om
Akuzativo (post -b-, -d-, -f-, -ł-, -m-, -n-, -s-, -t-, -w-, -z-) -y, (post -k-) -i, (post -c-, -ch- (interŝanĝo je -sz- antaǔ -e), -g-, -k-, -l-) -e
Instrumentalo -ami
Lokativo -ie, -y -ach
Vokativo -o (post -b-, -d-, -f-, -ł-, -m-, -n-, -s-, -t-, -w-, -z-) -y, (post -k-) -i, (post -c-, -ch- (interŝanĝo je -sz- antaǔ -e), -g-, -k-, -l-) -e

Vortoj sen sufikso -a redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo, akuzativo - -e, -y, -i
Genitivo -y, -i -y, -i
Dativo -y, -i -om
Instrumentalo -ami
Lokativo -y, -i -ach
Vokativo -y, -i -e, -y, -i

Ekzempla deklinacio de vortoj nefiniĝanataj je -ja redakti

Jen deklinacio de ekzempla vorto nadzieja - espero.

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo nadzieja nadzieje
Genitivo nadziei nadziei
Dativo nadziei nadziejom
Akuzativo nadzieję nadzieje
Instrumentalo nadzieją nadziejami
Lokativo nadziei nadziejach
Vokativo nadziejo nadzieje

Tamen en vortoj finiĝantaj je sja, cja kaj zja, j antaǔ i estas ekz. dyskusja - dyskusji.

Vortoj havantaj o antaŭ finaĵo redakti

La o interŝanĝas en genitivo multnombra je ó ekzemple wód el woda.

Aĵgenro redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo, akuzativo, vokativo -o, -e, -um (Rimarko: Vortoj kun -um en aĵgenro de ununombro estas senfleksiaj) -a
Genitivo -a -, (por -um) -ów, (por -io) -iów
Dativo -u -om
Instrumentalo -iem -ami
Lokativo (post -c-, -ch-, -g-, -j-, -k-, -sz-, -z-) -u, (post -ł- (interŝanĝas je "l" antaǔ „e” kaj „i”), -l-) -e, (post -b-, -d-, -f-, -n-, -p-, -r-, -s-, -t-, -w-) -ie -ach

Deklinacio de vortoj finiĝantaj je "ę" en nomoj de idoj kaj vortoj zwierzę redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo, akuzativo, vokativo -ęta
Genitivo -ęcia -ąt
Dativo -ęciu -ętom
Instrumentalo -ęciem -ętami
Lokativo -ęciu -ętach

Deklinacio de vortoj finiĝantaj je "ę" en aliaj vortoj. redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo, akuzativo, vokativo -ona
Genitivo -enia -on
Dativo -eniu -onom
Instrumentalo -eniem -onami
Lokativo -eniu -onach

Esceptoj redakti

  1. En ĉirkaŭ 20 vortoj estas sufikso -u por dativo en virgenro de ununombro
  • viglaj personaj: bóg, brat, chłopiec, chłop, czart, człek, czort, diabeł, kat, książę, ksiądz, ojciec, pan, pop
  • vigalaj nepersonaj: kot, lew, pies, orzeł (ebla -owi), osioł (ebla -owi)
  • neviglaj: łeb, świat.
  1. Vorto syn havas en vokkazo synu.
  2. Vorto dom havas en lokativo formon domu.
  3. Vorto anioł havas en lokativo formon aniele.
  4. Książę deklinaciiĝas en ununombro księci-.
  5. Ojciec deklinaciiĝas ojc-.
  6. En kelkaj vortoj estas movebla e ekz. tło - teł, pies - psa, ogień - ognia, sen - snu.
  7. En la vorto osioł kaj kozioł estas io movebla. La deklinacio:
Kazo Ununombro osioł Multnombro osioł Ununombro kozioł Multnombro kozioł
Nominativo osioł osły kozioł kozły
Genitivo osła osłów kozła kozłów
Dativo osłu, osłowi osłom kozłowi kozłom
Akuzativo osła osły kozła kozły
Instrumentalo osłem osłami kozłem kozłami
Lokativo ośle osłach koźle kozłach
Vokkazo ośle osły koźle kozły

Nereguliga instrumentalo redakti

Nominativo ununombro Nominativo multnombro Instrumentalo multnombro
brat bracia braćmi
człowiek ludzie ludźmi
dłoń dłonie dłońmi
dziecko dzieci dziećmi
gość goście gośćmi
koń konie końmi
kość kości kośćmi
ksiądz księża księżmi
liść liście liśćmi
pieniądz pieniądze pieniędzmi
przyjaciel przyjaciele przyjaciółmi

Nereguliga lokativo kaj vokkazo redakti

Kazo anioł bóg/Bóg dom
Lokativo aniele reguliga domu
Vokativo aniele boże/Boże reguliga
  1. Vorto przód (fronto) povas havi formon przedzieprzodzie kaj czoło (frunto) ankaǔ povas havi czeleczole.

Deklinacio de vorto przyjaciel - amiko en multnombro redakti

Kazo Formo
Nominativo, vokativo przyjaciele
Genitivo, akuzativo przyjaciół
Dativo przyjaciołom
Instrumentalo przyjaciółmi
Lokativo przyjaciołach

Deklinacio de vorto cześć redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo, akuzativo cześć czci
Genitivo, vokkazo czci czci
Dativo czci czciom
Instrumentalo czcią czciami
Lokativo czci czciach

Deklinacio de vorto oko en multnombro redakti

En senco de parto de korpo redakti
Kazo Multnombro
Nominativo, akuzativo, vokkazo oczy*
Genitivo oczu*, oczów, (arkaike) ócz
Dativo oczom
Instrumentalo oczami, oczyma*
Lokativo oczach
  • - tioj estas postsignoj de dualo (nombro montranta parecon)
En senco de signoj sur supo, kablo redakti

Deklinacias regule, kiel en aĵgenro.

Deklinacio de vorto ucho en multnombro redakti

En senco de parto de korpo redakti
Kazo Multnombro
Nominativo, akuzativo, vokkazo uszy*
Genitivo uszu*, uszów
Dativo uszom
Instrumentalo uszami, (arkaike) uszyma*
Lokativo uszach
  • Tioj estas postsignoj de dualo (nombro montranta parecon).
En senco de parto de trinkujo, kruĉo, ŝnuro kaj kudrilo redakti

Deklinacias regule, kiel en aĵgenro.

Deklinacio de vorto ręka redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo ręka ręce*
Genitivo ręki rąk
Dativo ręce rękom
Akuzativo rękę ręce*
Instrumentalo ręką rękami, rękoma*
Lokativo ręku*, ręce rękach
Vokkazo ręko ręce

* - tioj estas postsignoj de dualo (nombro montranta parecon.

Deklinacio de vorto tydzień redakti

Kazo Ununombro Multnombro
Nominativo tydzień tygodnie
Genitivo tygodnia tygodni
Dativo tygodniowi tygodniom
Akuzativo tydzień tygodnie
Instrumentalo tygodniem tygodniami
Lokativo tygodniu tygodniach
Vokkazo tygodniu tygodnie

Senfleksiaj vortoj redakti

Ne havas multnombron kaj kazoj kaj ĉefe ili estas fremdvortoj. Estas en aĵgenro. Senfleksiaj vortoj:

  • atelier [elparolu: ateLJE]
  • bikini
  • foyer [elparolu: fuaJE]
  • graffiti
  • kakao
  • kakadu
  • (ino) dyrektor
  • (ino) minister
  • pepperoni
  • spaghetti [elparolu: spagetti]
  • tournée [elparolu: turNE]
  • wiki
  • (familinomoj de virgenro ĉe inoj)

Adjektivoj redakti

Kazo Virgenro vigla (ununombro) Virgenro nevigla (ununombro) Ingenro (ununombro) Aĵgenro (ununombro) Virhoma (multnombro) Nevirhoma (multnombro)
Nominativo -i, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, - t-, -cz-) -y -i, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, - t-, -cz-) -y -a -ie, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz) -e -y, -i -ie, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -e
Genitivo -iego, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ego -iego, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ego -iej, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ej -iego, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ego -ich, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ych -ich, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ych
Dativo -iemu, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -emu -iemu, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -emu -iej, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ej -iemu, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -emu -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ym -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ym
Akuzativo -iego, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ego -i, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -y -ie, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -e -ich, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ych -ie, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -e
Instrumentalo -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ym -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ym -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ym -imi, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ymi -imi, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ymi
Lokativo -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r, -t-, -cz-) -ym -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ym -iej, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ej -im, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ym -ich, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ych -ich, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -ych
Vokativo -i, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, - t-, -cz-) -y -i, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -y -a -ie, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -e -y, -i -ie, (post -ow-, -ł-, -n-, -r-, -t-, -cz-) -e