Kurda/Leciono 3

Enkonduko al Ergativo:

La kurda havas du kazojn, la absolutivo kaj la ergativo. Ĝis nun ni nur pritraktis substantivojn en la absolutiva kazo. Ĉi-ĉapitre oni lernos pri la ergativa kazo. En la prezenca verbotempo, la kazoj similas al la esperanta kaza dueco. La kurda absolutivo similas al la esperanta nominativo kaj la kurda ergativo similas al la esperanta akuzativo.

Ergativaj pronomoj:

Kurda	Esperanto
min	min, mia
te	vin, via
wî	lin, lia, ĝin, ĝia
wê	ŝin, ŝia, ĝin, ĝia
me	nin, nia
we	vin, viaj
wan	ilin, ilia
xwe	sin, sia

Pronomoj post prepozicio devas esti absolutivon.(note ke en esperanto, ni anstataŭ uzu la normativan formon)

Ekzemploj:

Kurda	Esperanto
li min	ĉe mi (ĉe mia hejmo)
rex wê	apud ŝi
li gora wan	laŭ ili

Genro:

La kurda havas du gramatikajn genrojn, maskuleno kaj femineno. Ne ekzistas facila maniero por antaŭscii la genron de substantivo. Oni bezonas enmemorigi la genron de ĉiu substantivo.

Mê/Femineno:

Feminenaj substantivoj estas markita en la ergativa kazo kun la aldono de -ê finaĵo.

Nêr/Maskuleno:

La ergativa finaĵo de maskulenaj substantivoj estas -î, tamen tiu finaĵo kutime ne aperas en multaj dialektoj. Sen la î ergativa finaĵo ĝi aperas en kelkaj dialektoj, do absolutive kaj ergative ĝi havas la saman formon en tiaj dialektoj. Tamen en la esprimo rex birayekî , la ergativa -î finaĵo aperas. Eble por komencanto estus facile ĉiam uzi la ergativan finaĵon kiam ĝi estas konsila. Eĉ se denaskaj parolantoj de iu dialekto ne faras tion.

En kelkaj dialektoj, la kurdoj enigas la î-finaĵo en la vorton, specife kiam la vorto havas la vokalojn a aŭ e.

Ekzemple:

Esprimo kun Ergativeco	Nur la substantivo absolutive	Tradukoj/Notoj
ji nên	nan	de la pano
ji bajêr	bajar	de la urbo
li dêst	dest	en la mano

Pluralo

Kaj feminenaj kaj maskulenaj vortoj havas la saman ergativan finaĵon: -an.

	Kurda	Esperant
Mê/Femineno	bi pênûsan	per plumoj (skribiloj)
Nêr/Maskuleno	li sakoyan	en la jakoj

Ekzerco:

Jen vortoj

Mê/Femineno		Nêr/Maskuleno
Kurda	Esperanto	Kurda	Esperanto
mal	hejmo	xanî	domo
sêv	pomo	agir	fajro

Traduku kurden

1. apud ŝi.
2. en la domo
3. apud la hejmo
4. de la pomoj
5. laŭ li.

Jen Solvo