La Kanada Ĉarto de Rajtoj kaj Liberoj

PARTO I Kanada Ĉarto de Rajtoj kaj Liberecoj

Pro tiu, ke la fundamento de Kanado estas la principoj, kiuj agnoskas la superecon de Dio kaj la regon de l'leĝo:

Garantio de Rajtoj kaj Liberecoj

1. La Kanada Ĉarto de Rajtoj kaj Liberecoj garantias la rajtojn kaj liberecojn listata enĝi, por kiuj estas nur tiaj rezonaj limoj preskribata de l'leĝo, kiaj povas esti justigata montre en libera kaj demoktrata socieco.

Fundamentaj Liberoj

2. Ĉiuj havas la jenajn rajtojn fundamentajn:

(a) libero de konscienco kaj religio;

(b) libero de penso, kredo, opinio, kaj esprimo inkuzive de libero de preso kaj aliaj komunikiloj;

(c) libero de pacema kunveno; kaj

(d) libero de asocio.

Demokrataj Rajtoj

3. Ĉiuj civitano de Kanado havas la rajton voĉdoni dum balotado de la membroj de la Ĉambro de Deputitoj aŭ de leĝdona asembleo kaj validi por membreco de la sama.

4. (1) Neniu Ĉambro de Deputioj kaj neniu leĝdona asembleo daŭros pli ol kvin jaroj post la dato fiksita por la redono de la ordeno por ĝenerala balotado de siaj membroj.

(2)

Dum tempo de reala aŭ timata milito, invado aŭ ribelado, Ĉambro de Deputitoj rajtas esti daŭrigata de Parlamento kaj leĝdona asembleo rajtas esti daŭrigata de leĝislaturo preter kvin jaroj, se tiu daŭrigo ne estas opoziciata de balotoj de pli ol unu triono de la membroj de la Ĉambro de Deputitioj aŭ la leĝdona asembleo, laŭkaze.

Estos kunsido de Parlamento kaj de ĉiu leĝislaturo almenaŭ unufoje en ĉiu dekdu monatoj.

Movaj Rajtoj

(1) Ĉiu civitano de Kanado rajtas eniri, resti en, kaj foriri de Kanado.

(2) Ĉiu civitano de Kanado kaj ĉiu persono kiu havas la statuso de permanenta residento de Kanado rajtas:

(a) translokiĝi al, kaj ekenhabiti ajna provinco; kaj

(b) klopodi gajni vivorimedo en ajna provinco

(3) La rajtoj, listita en subsekcio (2) limigas al:

(a) ajnaj leĝoj aŭ kutimoj de ĝenerala apliko havanta povo en provinco, krom tiuj, kiuj diskiminacias inter homoj ĉefe laŭ la provinco de nuna aŭ antaŭa enhabito; kaj

(b) ajna leĝo stariganta rezonaj devigoj kiel kvalifikacio por haviĝo de publike donanta sociaj servoj.

(4) Subsekcio (2) kaj (3) ne malvalidas ajnan leĝon, programon, aŭ kunfaradon, kiu havas kiel celo la plibonigon de unuopuloj en tiu provinco, kiuj estas socie aŭ ekonomie malavantaĝaj se la kiomo de dungado en tiu provinco estas sube de la kiomo en Kanado.

Rajtoj Laŭleĝaj

7. Ĉiu rajtas vivon, liberecon, kaj sekurecon personan, kaj rajtas ne esti senigita de ĉi-tiuj krom akorde kun la principoj de fundamenta justico.

8. Ĉiu rajtas esti sekura de nerezona serĉo aŭ forpreno.

9. Ĉiu rajtas nek esti arbitre tenata far la polico nek enprizonigata.

Aresto aŭ teno far la polico.

10

Ĉiu, rajtas je aresto aŭ deto far la polico:

(a) infomiĝi akurate pri la kialo por la ĉi-supra;

(b) havigi al si kaj instrui leĝa konsilanto sen atendi, kaj informiĝi pri tiu rajto

(c) ke la valideco de la teno estu pravigata laŭ habeas corpus kaj esti liberigita se la teno estas nelaŭleĝa.