Latina/Futuro
Futuro redakti
La Esperanta “os-tenso” ne distingiĝas en latino en plurajn tensojn tiel delikate, kiel la “is-tenso”. Simpla futuro povas priskribi ĉu momentan, finotan kaj unufojan agon ĉu agon ripetotan, daŭran kaj nefinitan.
En malkompleksaj frazoj latino do ne distingas inter la esprimoj “vi estos laŭdata” kaj “vi estos laŭdita”. (Dum en la pasinteco oni uzus por la distingo perfekton/imperfekton.)
Ekzistas ja futura perfekto, sed tiu uziĝas en kompleksaj frazoj kaj plej similas al pluskvamperfekto, signifante ion okazontan iel antaŭ la ĉeffraza estonteco (do ion, kion iu jam estos farinta).
Formado redakti
Futuro same kiel imperfekto ankaŭ kreiĝas de la prezenca radiko kaj ankaŭ uzas sufikson, nome -b-, kiun kutime sekvas -i- (do -bi-). Tiu neniam longas. Kaj en la unuapersona singulara finaĵo estas sen-i-a -ō (-o-r); plie en la dua persono de singularo -i- anstataŭiĝas de -e- kaj en la plurala tria persono de -u-.
- Ekzemploj:
- Li (ŝi, ĝi) laŭdos: laud + ā + b + i + t → laudābit
- Mi laŭdos: laud + ā + b +
i+ ō → laudābō - Ili vidos: vid + ē + b +
iu + nt → vidēbunt - Ni estos laŭdataj: laud + ā + b + i + mur → laudābimur
- Vi estos laŭdata: laud + ā + b +
ie + ris → laudāberis - Mi estos vidata: vid + ē + b +
i+ o + r → vidēbor
Resumas tion tabelo:
| 1a konjugacio | Laudō, -āre | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Indikativo | Singularo | Pluralo | ||||||
| 1 | 2 | 3 | 1 | 2 | 3 | |||
| Aktivo | Futuro | laŭdos | laud-ā-b-ō | laud-ā-b-i-s | laud-ā-b-i-t | laud-ā-b-i-mus | laud-ā-b-i-tis | laud-ā-b-u-nt |
| Pasivo | Futuro | laŭdiĝos | laud-ā-b-o-r | laud-ā-b-e-ris | laud-ā-b-i-tur | laud-ā-b-i-mur | laud-ā-b-i-minī | laud-ā-b-u-ntur |
| 2a konjugacio | Videō, -ēre | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Indikativo | Singularo | Pluralo | ||||||
| 1 | 2 | 3 | 1 | 2 | 3 | |||
| Aktivo | Futuro | vidos | vid-ē-b-ō | vid-ē-b-i-s | vid-ē-b-i-t | vid-ē-b-i-mus | vid-ē-b-i-tis | vid-ē-b-u-nt |
| Pasivo | Futuro | vidiĝos | vid-ē-b-o-r | vid-ē-b-e-ris | vid-ē-b-i-tur | vid-ē-b-i-mur | vid-ē-b-i-minī | vid-ē-b-u-ntur |
Aliaj konjugacioj redakti
Rimarku, ke dum la kreado de imperfekto estos pli malpli egala ĉe ĉiuj konjugacioj, la futuro de la unua kaj dua konjugacioj (kiel ĵus prezentita) malsimilas al la futuroj de la tria kaj kvara konjugacioj.
Malregulaj verboj redakti
Dō, dare: same kiel ĉe jam konataj tensoj. La tema vokalo ĉiam mallongas, la posta finiĝo laŭregulas. Dabō, dabis ktp.